Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi (“Fakülte”), Raoul Wallenberg İnsan Hakları ve İnsancıl Hukuk Enstitüsü ile iş birliği içerisinde, 13 – 14 Haziran 2013 tarihlerinde, Eskişehir’de, “Hukuk Öğretiminde Yeni Eğilimler: Hukuk Klinikleri” başlıklı uluslararası bir sempozyum (“Sempozyum”) düzenleyecektir. Sempozyum, Fakülte’nin kuruluşunun 20. yılı kutlamaları çerçevesinde gerçekleştirilecek olup Türkiye’de hukuk kliniklerinin yaygınlaştırılmasını amaçlayan geniş çaplı bir organizasyonun ilk basamağını teşkil edecektir.
Hukuk kliniklerinin iki temel amacı bulunmaktadır: Bu klinikler, bir yandan öğrencilerin gerçek müvekkillere veya gerçek hukuki meselelere ilişkin uygulama tecrübelerine dayanan heyecan verici öğretim metotlarıdır; diğer yandan, öğrencilerin hakkaniyet, adalet ve kamu yararına ilişkin sorumluluk duygularını geliştiren topluma hizmet uygulamalarıdır. Zira hukuk klinikleri, genellikle, çocuklar, mülteciler, etnik azınlıklar, kadınlar veya adalete erişim hususunda zorluklarla karşılaşan diğer kesimler gibi, toplumun dezajantajlı gruplarına yönelik uygulamalardır. Diğer bir ifadeyle hukuk klinikleri, öğretim metodu olmaları bir yana, toplumun zayıf ve marjinal kesimlerine hukuki yardım imkanı sağlarlar.
Hukuk klinikleri, Türkiye’de, ne yazık ki ne hukuk fakülteleri, ne de sivil toplum örgütleri tarafından yeterince benimsenmiştir. Bununla birlikte, bu klinikler, Türk hukuk sisteminin en temel sorunlarının önlenmesinde başrolü oynayabilirler: Gerçekten, hukuk fakültelerinin her yıl artan sayıdaki kalitesiz mezunlarının ve bunun sonucunda, adalet hizmetlerinde ortaya çıkan kalite düşüşünün, Türk hukuk sisteminin başlıca sorunları olduğu ileri sürülebilir. Zira Türkiye’de son on senede çok fazla sayıda hukuk fakültesi kurulmuştur ve bu fakültelerden yılda ortalama 5000 öğrenci mezun olmaktadır. Buna rağmen, Türkiye’de mevcut akademisyen sayısının ve kalitesinin, bu derece artan talebi karşılamaktan uzak olduğu genel anlamda kabul görmektedir. Sonuç olarak, sınırlı sayıdaki akademisyen, amfilerde, öğrencilerin etkili denebilecek düzeyde katkıları olmaksızın takrir metoduna dayalı ders anlatmaktadır.
Tüm bunlara ek olarak, bütçeden adli yardıma tahsis edilen yıllık payın artırılmasına rağmen, adli yardım kurumunun Türkiye’de sosyal ihtiyaçları karşılayabilecek düzeyde olmadığını düşünmekteyiz. Bu doğrultuda, Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, hukuk kliniklerini adalete erişimin öncü kurumları telakki etmiş ve bu kliniklere, Eylül 2012 tarihli yargı reform stratejisi taslağında ilk kez yer vermiştir.
Çoğu ülkenin hukuk kliniklerini benimsemesi kolay olmamıştır. Hukuk kliniklerinin kuruluşlarına ve faaliyetlerine olan bu direnç, hukukçuların, hukuk kliniklerini sosyal hizmet uygulamaları telakki etmektense; klinikleri, haksız rekabet teşkil edebilecek faaliyetler gerçekleştiren rakip kurumlar olarak görmelerinden kaynaklanmaktadır. Türkiye’de hukuk kliniği kurmaya yönelik çabaların benzer tepkilerle karşılaşması muhtemeldir. Dolayısıyla, hukuk kliniklerinin sosyal ve öğretime ilişkin ihtiyaçları karşılamada ne şekilde etkin birer kurum olabildiklerini görebilmek bakımından Sempozyum’un eşsiz bir fırsat yaratacağını düşünmekteyiz. Ayrıca Sempozyum, akademisyenlere, hayır amaçlı (pro bono) iş yapan avukatlara ve ilgili sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerine, gerek milletvekilleriyle gerekse Adalet Bakanlığı temsilcileriyle bir araya gelme fırsatı verecek ve böylelikle ileride ortaya çıkabilecek bir iş birliğinin temelleri atılabilecektir.
Yukarıda belirtildiği gibi, hukuk klinikleri, Türkiye’de yalnızca birkaç hukuk fakültesinde yürütülmektedir ve bu nedenle, kamunun bu kliniklerden yeterince haberdar olduğu söylenemez. İşte bu doğrultuda, Sempozyum’un öncelikli amacı, Türk akademisyenlerinin, hukukçularının ve diğer tüm ilgililerin nezdinde hukuk kliniklerinin önemine ilişkin farkındalığı mümkün olduğunca artırmaktır. Sempozyum’un başlıca katkısının, farklı ülkelerden gelen katılımcıların hukuk kliniklerine ilişkin deneyimlerinin paylaşımı olacağına inanıyor; çok kültürlü katılımın mevcut olacağı bu ortamın, Türk katılımcıların Türkiye’de hukuk kliniği kurma çabalarını desteklemeye yönelik eşsiz bir fırsat yaratacağını umuyoruz.
klinikhukuk@anadolu.edu.tr
PROGRAM:
13 HAZİRAN 2013
HUKUK KLİNİĞİ ÖĞRETİMİNDE ULUSLARARASI DENEYİMLER
09.00-10.00 Kayıt
09.30-10.00 Açılış Konuşmaları
10.00-10.45 Ana Tema Konuşması
Hukuk Kliniği Öğretiminin Tarihçesi ve Amacı ile Nitelikli Bir Uygulamalı Hukuk Öğretimi ile Toplumsal Adaletin Sağlanmasındaki Rolü
David McQuoid-Mason
İngiliz Milletler Topluluğu Hukuk Öğretimi Kurumu Başkanı
Kwazulu-Natal Üniversitesi, Durban, Güney Afrika
10.45-11.00 Kahve Arası
Birinci Oturum
11.00-13.30 Oturum Başkanı: Alpaslan Azapağası Adalet Bakanlığı
Strateji Geliştirme Başkanlığı Daire Başkanı
11.00-11.20 ABD’de Gündelik Hayatta Hukuk Kliniği Deneyimi
Edward Lee O’Brien
Gündelik Hayatta Hukuk Kliniği Kurumu Kıdemli Yöneticisi, Washington, ABD
11.20-11.40 Arap Üniversitelerinde Hukuk Kliniği Öğretimi: Müfredatta Reform İhtiyacı
Mohamed Mattar
Dış Politikalar Enstitüsü Koruma Projesi Yöneticisi
Johns Hopkins Üniversitesi İleri Uluslararası Çalışmalar Fakültesi, Maryland, ABD
11.40-12.00 Polonya Hukuk Kliniği Öğretim Programı ve
Polonya Hukuk Klinikleri Kurumunun Rolü: Alınacak Dersler
Malgorzata Wysoczynska
Adalet Öğretimi İçin Küresel İttifak Kurumu Üyesi
Lodz Üniversitesi Hukuk Kliniği Danışmanı, Lodz, Polonya
12.00-12.20 Azerbaycan’da Hukuk Öğretiminde Hukuk Kliniklerinin Rolü
Turqay Hüseynov
Bakü Devlet Üniversitesi Hukuk Kliniği Yöneticisi, Bakü, Azerbaycan
12.20-12.30 Kahve Arası
12.30-13.30 Tartışma
13.30-14.50 Öğle Arası
İkinci Oturum
14.50-17.00 Oturum Başkanı: Engin Yıldırım
Anayasa Mahkemesi Üyesi
14.50-15.10 Çok Sayıda Gerçek Müvekkili Bulunan Bir Hukuk Kliniğinde Nitelikli Hizmet Sunmak ve İyi Öğretim Görmek Mümkün ve Sürdürülebilir midir? Wits Hukuk Kliniği Deneyimi
Philippa Kruger
Witwatersrand Üniversitesi Hukuk Kliniği Yöneticisi, Johannesburg, Güney Afrika
15.10-15.30 Klinik Uygulamasında Karşılaşılan Sorunlar: Ürdün Üniversitesinde Gündelik Hayatta Hukuk Kliniği Deneyimi
Lina Shabeeb
Iraklı Mültecilere Yardım Projesi Klinik Yöneticisi
İnsan Ticareti Gündelik Hayatta Hukuk Kliniği Eş Yöneticisi
Ürdün Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Amman, Ürdün
15.30-15.50 Hukuk Fakültesi Klinikleri: Evrensel Bir Model Mümkün müdür?
Richard Grimes
York Üniversitesi Hukuk Kliniği Yöneticisi, York, İngiltere
15.50-16.00 Kahve Arası
16.00-17.00 Tartışma
14 HAZİRAN 2013
TÜRKİYE’DE HUKUK KLİNİĞİ ÖĞRETİMİ
Oturum 09.30-13.00
Oturum Başkanı: Hasan Nüvit Gerek
Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Eski Dekanı
09.30-09.50 Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Hukuk Kliniği Öğretimi Süreci Nasıl Başladı, Nasıl Devam Edecek?
Ayşe Tülin Yürük
Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Eskişehir, Türkiye
09.50-10.10 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Kliniği Deneyimi
Gülriz Uygur
Ev-İçi Şiddet ve Kadına Yönelik Şiddet Birimi Koordinatörü
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara, Türkiye
10.10-10.50 İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Kliniği Deneyimi
İdil Elveriş
Klinik Programlar Koordinatörü
Adalete Erişim ve Yargı Çalışmaları Çalışma Grubu Koordinatörü
İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul, Türkiye
Ezgi Taboğlu
Klinik Programlar Asistanı
İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul, Türkiye
10.50-11.10 Hukuku Farklı Bir Yaklaşımla Öğrenmek:
Hukuk Öğretiminde Kurgusal Duruşmaların Misyonu
Aslı E. Gürbüz Usluel
Kurgusal Duruşma Ekibi Koçu
Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara, Türkiye
11.10-11.30 Kahve Arası
11.30-13.00 Tartışma ve Kapanış Konuşmaları
*İngilizce-Türkçe simultane çeviri yapılacaktır.
